Als je gehecht bent aan je niet-hoogbegaafde vrienden en familie, dan moet je uitkijken wat je zegt over de hoogte van je IQ en het afwijken van het gemiddelde intelligentieniveau. Ik kan me heel goed voorstellen dat je als hoogbegaafde liever ‘in de kast’ blijft, of ‘onderduiker’ blijft – dat je in ieder geval liever stilletjes hoogbegaafd bent dan te moeten uitleggen aan non-gelovigen dat jij een hoog IQ hebt. Dappere uit de kast gekomen hoogbegaafden staan namelijk ook voor de uitdaging om te voorkomen dat de ander zich persoonlijk aangevallen voelt. (Je kunt je er natuurlijk ook níets van aantrekken hoe een ander zich voelt, en voldoen aan het cliché dat hoogbegaafden a-sociaal zijn, maar van dat type hoogbegaafde zijn er volgens mij lang niet zo veel als mensen denken.)
Hoe hoog is een IQ?
Ik trek het me enorm aan hoe anderen zich voelen, dus ik dacht eens behulpzaam en vriendelijk te zijn door te proberen uit te leggen hoe dat zat met mijn uitschieter op de schaal van IQ. Sindsdien denkt die persoon dat ik hem een zwakzinnige aap vind. Mijn uitleg ging ongeveer als volgt:
Gemiddeld hebben ‘gewone’ mensen die kunnen eten en praten en lopen en denken, een IQ van rond de 100.
Iemand met een IQ van boven de 130, kan hoogbegaafd zijn, zei ik, ‘even kort en eenvoudig samengevat.’ Hij reageerde aangebrand: ‘Ik ben niet dom, hoor.’ Ik glimlachte beleefd en benadrukte mijn punt dat het IQ van een hoogbegaafde mens 30 punten of meer afwijkt van het gemiddelde.
Tot zover begreep hij het.
Dus ik vervolgde: een chimpansee wijkt ongeveer 30 punten af van het mensengemiddelde, want er wordt beweerd dat het IQ van een chimpansee rond de 70 ligt. Een mens met een IQ lager dan 70 wordt zwakbegaafd genoemd. Zo iemand heeft verstandelijke beperkingen en kan veelal niet goed uit zijn woorden komen.
‘Dus jij noemt mij een aap?’
‘Dus’, stelde ik nogal naïef en zonder het onaardig te bedoelen: ‘Voor iemand met een IQ van boven de 130 is het leven met ‘gewone’ mensen, net als wanneer ‘gewone’ mensen de hele dag tussen een groep apen moeten rondlopen. Praten met ‘gewone’ mensen is zoiets als uitgebreid willen converseren met zwakbegaafden.’
Nou, dat kwam dus niet zo lekker over. Ik vond het aardig geprobeerd van mezelf, maar ik begreep van zijn reactie dat mijn uitleg niet goed landde.
‘Dus jij beweert dat ik zwakzinnig ben? En zo dom als een aap? Arrogante trut! Je denkt echt dat je alles beter weet, hè?!’
Dat waren drie vragen die ik ontkennend moest beantwoorden. Ik beweerde níet dat hij zwakzinnig is, ik beweerde níet dat hij zo dom was als een aap en ik denk níet dat ik alles beter weet. Maar ik besloot mijn mond te houden (ook gewoon van schrik, hoor).
Omdat ik het niet heb rechtgezet, denkt die ander dat nog steeds, maar ja, sommige mensen kun je niet alles uitleggen. Je kunt wel proberen er geen ruzie mee te krijgen, door ze maar te laten denken wat ze willen. Ook als jouw zwijgen dan wordt opgevat als arrogantie.
Soms kun je voor je eigen geluk beter wijs zijn, dan hoogbegaafd.
Wat zijn jullie ervaringen? Ik zou ze graag hieronder teruglezen…